آقای ماتیس گفته است، که آمریکا به کمکهای خود به تاجیکستان ادامه‌می‌دهد

آمریکا پس از خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان به همکاری های امنیتی و نظامی خود با تاجیکستان ادامه خواهد داد.

این مطلب در دیدار پرزیدنت رحمان با جیمز ماتیس، فرمانده ستاد مرکزی ارتش آمریکا، که صبح روز شنبه ۳۱ مارت/مارس در دوشنبه دایر شد، مطرح شده است.

در این دیدار رئیس جمهوری تاجیکستان خواستار توسعه بیشتر همکاری ها با آمریکا در زمینه امنیت و تأمین ثبات در منطقه شده و فرمانده آمریکایی نیز بر ضرورت ادامه‌کمک ها به نیروهای امنیتی و نظامی تاجیکستان تأکید کرده است.

این دیدار پشت درهای بسته دایر شد و خبرنگاران تنها امکان عکسبرداری در آغاز ملاقات را داشتند.

انتظار می‌رفت که آقای ماتیس پس از ملاقات با پرزیدنت رحمان با خبرنگاران صحبت کند، ولی این برنامه "با درخواست جانب آمریکا" لغو شد.

به این ترتیب، جزئیات دیدار این فرمانده آمریکایی با پرزیدنت رحمان روشن نیست، ولی به گفته منابع دفتر ریاست جمهوری تاجیکستان، در این دیدار مسائل مربوط به گسترش همکاری‌های دوجانبه، وضع امنیتی در منطقه و موضوع خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان بررسی شده است.

جانب ها از همکاری‌های "سودبخش" ساختارهای نظامی و امنیتی دو کشور در مبارزه بین‌المللی علیه تیروریسم و افراطگرایی ابراز رضایت کرده و همزمان "راه‌های تحکیم و گسترش همکاری منبعد" را مطرح ساخته‌اند.

آقای رحمان در دیدار با فرمانده ستاد مرکزی ارتش آمریکا گفته است: "تاجیکستان همانا خواهان توسعه بیشتر همیاری با آمریکا در بخش‌های مختلف امنیتی و تحکیم صلح و ثبات در منطقه می‌باشد."

جیمز ماتیس نقش تاجیکستان را در مساعدت به مبارزه ائتلاف بین‌المللی علیه تروریسم در افغانستان و بازسازی اقتصادی این کشور مؤثر خوانده و به رئیس جمهور و مردم تاجیکستان برای همکاری در این زمینه ابراز سپاس کرده است.

آقای ماتیس همچنین گفته است که آمریکا "با نظرداشت نقش حائل تاجیکستان در جلوگیری از خطرات تروریسم و افراطگرایی و مواد مخدر" منبعد نیز کمک‌های خود را به نیروهای مرزبانی و ساختارهای دیگر نظامی و امنیتی این کشور، "پیش از همه برای تقویت زمینه‌های مادی و تکنیکی آنها"، ادامه‌خواهد داد.

سایت ریاست جمهوری تاجیکستان می‌نویسد که آقایان رحمان و ماتیس بر اهمیت گسترش چنین همکاری‌هایی، "بخصوص از سال ۲۰۱۴ یا پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان" تأکید کرده‌اند.

سفر آقای ماتیس به دوشنبه در حالی برگزار می‌شود، که از سفر رابرت بلیک، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور آسیای میانه‌و جنوبی و مارک گروسمن، نماینده ویژه آمریکا در افغانستان و پاکستان به دوشنبه مدت زیادی نگذشته است.

این دو مقام آمریکایی اوایل هفته جاری در همایش منطقه‌ای اقتصادی برای افغانستان در دوشنبه، که همزمان با مراسم جشن جهانی نوروز و دیدار رهبران ایران و افغانستان و تاجیکستان و پاکستان دایر شد، شرکت داشتند.

آقای بلیک در سفر خود به دوشنبه گفته بود، که برخی از کشورهای منطقه آسیای میانه برای دریافت کالاهای دفاعی اضافه آمریکا، که بیشتر شامل کالاها و تجهیزات نظامی می‌شوند، ابراز علاقه‌مندی کرده‌اند.

وی گفت آمریکا راضی است که ضمن خروج نیروهایش از افغانستان بسیاری از تجهیزات و کالاهای دفاعی را، که دیگر به درد آمریکایی‌ها نمی‌خورند، به کشورهای منطقه تحویل دهد. اما شرایط تحویل این کالاها به کشورهای منطقه روشن نیست.

بر اساس مقررات، آمریکایی‌ها می‌توانند این کالاها را بفروشند، اجاره یا به عاریت بدهند یا به طور رایگان در اختیار کشورهای دیگر بگذارند.

آقای رحمان خواستار توسعه همکاری‌های بیشتر امنیتی با آمریکا شده است.

تاجیکستان کشوری فقیر با بودجه اندک نظامی است و به گفته صاحب‌نظران، مثل کشورهای دیگر منطقه به کالاهای دفاعی اضافه آمریکا چشم دوخته است.

تحلیلگران می‌گویند بعید نیست، که این مسائل در دیدار امروز آقای ماتیس با رحمان بررسی شده باشد.

از سویی دیگر، برخی از کارشناسان احتمال معامله میان آمریکا و کشورهای منطقه در مورد دریافت کالاها و تجهیزات نظامی را بعید نمی‌دانند.

به گفته آنها، امکان دارد آمریکا در عوض کالاهای اضافه‌ای که به تاجیکستان و کشورهای دیگر منطقه می‌دهد، شرایطی مانند "قطع همکاریهای تجاری با ایران" را در میان گذارد.

رابرت بلیک، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور آسیای میانه و جنوبی، این موضوع را در پایان دیدار خود از دوشنبه مطرح کرده بود. وی پس از انجام همایش اقتصادی برای افغانستان در نشستی مطبوعاتی در دوشنبه از کشورهای منطقه، از جمله تاجیکستان، خواست که همکاری‌های خود را با ایران متوقف کنند.

وی از جمله گفت: "مطابق تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ایالات متحده کشورهای منطقه را تشویق می‌کند، که از همه گونه معامله با ایران خودداری کنند، تا این کشور تحت فشار به خواسته‌های جامعه جهانی در مورد برنامه هسته ای خود گردن نهد."

سخنان آقای بلیک پس از آن ایراد شد، که محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران، در همایش افغانستان در دوشنبه انتقاداتی در مورد آمریکا و ناتو مطرح کرد.

آقای احمدی‌نژاد ضمن سخنرانی در این همایش خواستار خروج سریع نیروهای خارجی از افغانستان شد و گفت که آمریکا و ناتو باید به افغانستان برای خساراتی که در جنگ با تروریسم به این کشور وارد کرده‌اند، غرامت بپردازند.

اما هیئت آمریکایی به رهبری رابرت بلیک در اعتراض به سخنان او جلسه را ترک کرد.

آمریکا و کشورهای غربی در این اواخر تحریم‌ها علیه ایران را افزایش داده و می‌خواهند از این راه ایران را به توقف اجرای برنامه هسته ی اش وادار کنند. این تحریم‌ها از جمله شامل منع مبادلات مالی و بانکی و خرید نفت ایران نیز می‌شود.

بسیاری از کشورهای جهان به اجرای این تحریم‌ها تعهد کرده و روابط تجاری خود با ایران را کاهش داده‌اند، ولی تاجیکستان تا کنون هیچ اقدامی در این زمینه نکرده است.

ایران به اضافه مشترکات زبانی و فرهنگی که با تاجیکستان دارد، از سرمایه‌گذاران اصلی طرح‌های بزرگ اقتصادی در این کشور محسوب می‌شود.

پرزیدنت رحمان در سال‌های اخیر از ایران به عنوان یک "شریک طبیعی" تاجیکستان نام برده و در دیدار اخیرش با آقای احمدی‌نژاد و حامد کرزی خواستار تسریع روند اجرای طرح‌های سه‌جانبه اقتصادی در عرصه ‌های انرژی و راه و ترابری شده است.